Wiedza
KONTROLE ORAZ UTRZYMANIE PLACÓW ZABAW — CZ. 7
Uwagi ogólne
Bezpieczeństwo dzieci na placach zabaw nie tylko zależy od odpowiedniego zaplanowania oraz
wyboru właściwego wyposażenia. Niezbędny jest stały nadzór nad miejscem zabaw i zapewnienie
regularnych kontroli oraz utrzymanie najwyższych standardów bezpieczeństwa.
Norma PN-EN 1176–7 zaleca, aby prowadzić trzy rodzaje kontroli placów zabaw. Wykonując je administratorzy
realizują swoje podstawowe obowiązki wobec użytkowników.
Inspekcje powinny obejmować cały plac, włącznie ze ścieżkami, ogrodzeniami, siedzeniami, wejściami
a nie tylko zamontowane na nim urządzenia.
Trzy rodzaje kontroli
Wskazane w normie rodzaje inspekcji wykonywanej na placu zabaw to:
Regularna kontrola przez oględziny (kontrola rutynowa)
W jej trakcie sprawdza się ogólny stan urządzeń, w szczególności uszkodzenia wynikające z aktów
wandalizmu. Kontrola tego rodzaju może być przeprowadzona przez administratora terenu
lub osoby przez niego wskazane. Inspekcja ta powinna zostać następnie udokumentowana
np.: w książce placu zabaw czy innym dokumencie pisemnym. Wskazane jest, aby dostawca wyposażenia
przedstawił listę kluczowych kryteriów (checklist), które należy sprawdzać w czasie takiej
kontroli. Terminy inspekcji można uzależnić od częstotliwości, z jaką dzieci korzystają z placu
zabaw, pory roku i ryzyka wandalizmu. Bez względu jednak na to, przeprowadzona raz na tydzień
kontrola to absolutne minimum.
Kontrola funkcjonalna
W czasie tej kontroli bardziej drobiazgowo sprawdza się urządzenia, w szczególności pod kątem
zużycia sprzętu. Tego rodzaju kontroli może dokonać administrator terenu albo osoba przez niego
wyznaczona. Jej ustalenia również należy odnotować w dokumentacji związanej z utrzymaniem
placu. Kontrolę powinno się prowadzać średnio co 1–3 miesiące.
Coroczna kontrola podstawowa
Ta kontrola powinna być przeprowadzona z udziałem specjalistów, niezależnych od właściciela
czy administratora terenu. W jej trakcie powinno być sprawdzone zużycie urządzeń, stan fundamentów,
nawierzchni a także bezpieczeństwo sprzętów z uwagi na wykonane wcześniej naprawy.
Pamiętajmy, że instytucje wykonujące takie kontrole powinny być sprawdzone przez administratorów
a także być ubezpieczone od odpowiedzialności cywilnej.
Wiedza i szkolenia
Wszystkie osoby wykonujące kontrole lub naprawy na placu zabaw powinny posiadać niezbędną
wiedzę oraz doświadczenie. Wskazane jest, aby ci, którzy prowadzą regularne kontrole przez oględziny
posiadali, choćby podstawowe, przeszkolenie w tym zakresie. Szkolenia w tym zakresie prowadzą
przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe oraz odpowiedzialne instytucje. Administratorzy zarządzający
jednym placem zabaw mogą poprosić o takie przeszkolenie w ramach corocznej kontroli
podstawowej.
System zarządzania
Kontrolę placów zabaw może wykonać nie tylko podmiot odpłatnie świadczący usługi z tego zakresu.
Można przygotować własny system zarządzania bezpieczeństwem, który przyda się w szczególności,
kiedy kontrolę placu zabaw będzie wykonywał architekt krajobrazu.
Wdrożenie takiego systemu wynika z norm i zarządca powinien stworzyć zasady dotyczące regularnego
sprawdzania bezpieczeństwa miejsca zabaw (propozycję w tym zakresie przedstawiamy jako
Dodatek do niniejszej publikacji). W ramach tego systemu będą mieściły się także zestawienia wykonanych
kontroli oraz napraw.
Dzięki dobremu systemowi zarządzania powinno być możliwe, co najmniej:
■ stwierdzenie, że przeprowadzono analizę ryzyka tak urządzeń, jak i całego placu,
■ zapewnienie, że wyniki analizy ryzyka są udokumentowane i wdrożono środki zaradcze, jakie zaproponowali
specjaliści,
■ wskazanie zasad prowadzenia kontroli i bieżącego utrzymania placu,
■ określenie liczby oraz identyfi kacja każdego sprzętu na placu zabaw (nazwa, numer, typ, nazwa
producenta itd.),
■ zawarcie w dokumentacji planu placu zabaw, na którym w formie grafi cznej zostałoby przedstawione
umiejscowienie każdego urządzenia,
■ sporządzenie procedury postępowania w sytuacji pożaru, wypadku lub awarii,
■ udowodnienie, że program kontroli i bieżącego utrzymania placu zabaw został wdrożony w sposób
kompletny, zgodnie z wymaganiami dla każdego urządzenia i przedłożenie stosownej w
tym zakresie dokumentacji,
■ przechowywanie w jednym miejscu wszystkich danych na temat placu zabaw, także kontroli
prowadzonych przez instytucje publiczne.
Utrzymanie
Żaden program kontroli nie będzie spełniał swych funkcji, jeśli zalecenia pokontrolne nie będą wykonywane.
Ważne, aby wymiana zużytych części czy ich impregnacja lub malowanie odbywały się wówczas,
kiedy jest to konieczne, a nie dopiero na skutek działania organów kontrolnych. Jeśli niezbędna
jest wymiana elementów – o ile to możliwe – należy używać oryginalnych części wytworzonych przez
producenta lub przez niego zalecanych.
Instrukcje oraz ostrzeżenia producenta
Nie jest wskazane kupno urządzeń montowanych następnie na placu zabaw, do których nie są dołączone
instrukcje montażu oraz utrzymania. Jeśli oferuje się nam sprzęt z drugiej ręki, w szczególności
zwróćmy uwagę na wiek urządzeń. Pamiętajmy również, aby dokładnie sprawdzić urządzenia, których
okres gwarancji już upłynął.
Nawierzchnia
Nawierzchnie powinniśmy regularnie sprawdzać pod kątem ich bieżącego zużycia oraz ogólnego stanu.
Jeśli mamy wątpliwości możemy zlecić przeprowadzenie specjalnej kontroli, albo sprawdzić nawierzchnię
w toku corocznej kontroli podstawowej.
Inspekcje po zainstalowaniu sprzętu
Nowe urządzenia oraz nowe place zabaw powinny być szczególnie dokładnie sprawdzone pod kątem
procedur zgodności i montażu zanim zostaną oddane we władanie dzieciom. Jeśli na naszym
placu ustawiliśmy jedno tylko urządzenie tego rodzaju kontrola nie jest ekonomiczna, stąd też oceny
dokonajmy w toku corocznej kontroli podstawowej. Jeśli jednak urządzenie nie będzie odpowiednie
– możemy skorzystać z gwarancji, która przed upływem tego terminu nie powinna jeszcze wygasnąć.
Podobne zasady powinniśmy stosować przy wymianie urządzeń na nowe, przebudowach czy rozbudowach
miejsc zabaw.
Koszty i regularne utrzymanie
Na koszty niezbędne przy zwykłym utrzymaniu placu zabaw składają się przede wszystkim wydatki z
tytułu:
■ pielęgnacji zieleni,
■ wymiany piasku w piaskownicach,
■ wywozu śmieci,
■ corocznych kontroli podstawowych,
■ zapewnienia odpowiedniego stanu nawierzchni – w zależności od rodzaju materiału, jakiego
użyliśmy – przykładowo: corocznie ilość nawierzchni sypkiej zmniejsza się o ok. 10 proc.,
■ częściowych napraw.
Warto wskazać, że niejednokrotnie koszty te ponoszą dobrowolnie członkowie lokalnych społeczności
(rodzice, opiekunowie).
Dodatkowo warto zabezpieczyć „fundusz rezerwowy” w celu pokrywania kosztów, które nie pojawiają
się co roku: odmalowanie metalowych części placu zabaw co 5–6 lat i wymiana urządzeń, nawierzchni
oraz szkolenie personelu. Dobrze przeznaczać na ten cel kwotę w wysokości ok. 10 proc. pierwotnego
kosztu tych urządzeń.
Osoby zarządzające placami zabaw powinny także wykupić odpowiednie ubezpieczenie, stosownie
do przepisów z zakresu odpowiedzialności cywilnej.
Wypadki
Nie da się uniknąć wypadków oraz innych zdarzeń groźnych dla użytkowników placu zabaw. Bardzo
dobrym źródłem informacji dla właściwych organów są w takiej sytuacji raporty lub inne informacje
sporządzone w następstwie wypadków. Często takie dane stanowią podstawę do przeprowadzenia
kontroli przez instytucję inspekcyjną albo samego producenta.
Wypadki można zgłaszać za pomocą specjalnego formularza (może być przewidziany przepisami prawa
lub wskazany w systemie wewnętrznego zarządzania bezpieczeństwem – patrz załącznik nr 6).
Dokument taki może być wypełniany elektronicznie przez rodziców, świadków, czy właścicieli. Warto
wspomnieć, że odpowiedzialna instytucja zapewne nie nałoży sankcji na administratora, jeśli ten dobrowolnie
będzie współpracował w przywróceniu bezpieczeństwa na placu zabaw.
Osoba zgłaszająca wypadek powinna w szczególności poinformować o:
■ placu zabaw, gdzie doszło do wypadku (podać dane identyfi kujące właściciela lub zarządcy,
informacje o urządzeniu, na którym wydarzenie miało miejsce),
■ wypadku (data, czas wraz z opisem sytuacji),
■ osobie lub osobach poszkodowanych (ich wieku, płci, ubraniu oraz obuwiu, jakie miały na sobie
w czasie wypadku, co umożliwi analizę przyczyn),
■ obrażeniach,
■ swoich danych adresowych.
Archgoods.eu jest regionalnym przedstawicielem firmy Kompan – największęgo producenta placów zabaw w Europie oraz lidera w zakresie bezpieczeństwa placów zabaw. Bezpieczne place zabaw – projektowanie w oparciu o doświadczenie i wiedzę naszych specjalistów ułatwi zaprojektować funkcjonalny, bezpieczny i atrakcyjny plac zabaw.
Pełna oferta produktowa dostepna jest na stronie: www.pl.kompan.com
AUTORZY:
David Yearley
Królewskie Towarzystwo Zapobiegania Wypadkom
Royal Society for the Preventiion of Accidents – RoSPA
Dominik Berliński
Centrum Kontroli Placów Zabaw
Niniejsza publikacja została sfi nansowana dzięki wsparciu fi nansowemu Wspólnoty Europejskiej
w ramach wspólnego działania Bezpieczne place zabaw
(umowa dotacji Nr 17.020200/07/472840).
Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za treść zawartych w niej informacji.
Niniejsza publikacja może być bez zezwolenia powielana i publikowana w części bądź całości.
W przypadku wykorzystania zawartych w niej informacji
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uprzejmie prosi o powiadomienie
o sposobie wykorzystania publikacji:
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Departament Nadzoru Rynku
pl. Powstańców Warszawy 1
00–950 Warszawa
E‑mail: dnr@uokik.gov.pl