Normy dotyczące placów zabaw

Wprowadze­nie

Europe­jskie normy doty­czące placów zabaw to: EN 1176 oraz EN 1177 (ich pol­skie wer­sje są oznac­zone jako: PN-EN 1176 i PN-EN 1177) zostały po raz pier­wszy ogłos­zone w 1998 r. i w znacznym stop­niu opier­ały się na bry­tyjskiej normie BS 5696 oraz niemieck­iej DIN 7926.

Nor­ma PN-EN 1176 skła­da się z dziewię­ciu częś­ci, pier­wsza doty­czy ogól­nych wyma­gań bez­pieczeńst­wa i metod badań i odnosi się do wszys­t­kich placów zabaw i wszys­t­kich urządzeń, które na nim się zna­j­du­ją a także innego sprzę­tu, który nie jest przez­nac­zony do zabawy. Zakre­sem nie są jed­nak objęte
przy­godowe place zabaw, które służą do celów dydaktycznych.

 Nor­ma PN-EN 1176 skła­da się z następu­ją­cych części:

  • PN-EN 1176–1: 2008 Wyposaże­nie placów zabaw – Ogólne wyma­gania bez­pieczeńst­wa i metody
    badań,
  • PN-EN 1176–2: 2008 Wyposaże­nie placów zabaw – Dodatkowe wyma­gania bez­pieczeńst­wa
    i metody badań huśtawek,
  • PN-EN 1176–3: 2008 Wyposaże­nie placów zabaw – Dodatkowe wyma­gania bez­pieczeńst­wa
    i metody badań zjeżdżalni,
  • PN-EN 1176–4: 2008 Wyposaże­nie placów zabaw – Dodatkowe wyma­gania bez­pieczeńst­wa
    i metody badań kole­jek linowych,
  • PN-EN 1176–5: 2008 Wyposaże­nie placów zabaw – Dodatkowe wyma­gania bez­pieczeńst­wa
    i metody badań karuzeli,
  • PN-EN 1176–6: 2008 Wyposaże­nie placów zabaw – Dodatkowe wyma­gania bez­pieczeńst­wa
    i metody badań urządzeń kołyszących,
  • PN-EN 1176–7: 2008 Wyposaże­nie placów zabaw i naw­ierzch­nie – Wyty­czne instalowa­nia, sprawdza­nia,
    kon­serwacji i eksploatacji,
  • PN-EN 1176-10: 2008 Wyposaże­nie placów zabaw i naw­ierzch­nie – Całkowicie obu­dowany
    sprzęt do zabaw,
  • PN-EN 1176-11: 2008 Wyposaże­nie placów zabaw i naw­ierzch­nie – Dodatkowe wyma­gania bez­pieczeńst­wa
    i metody badań przestrzen­nych kon­strukcji sieciowych.

Nor­ma doty­czą­ca naw­ierzch­ni to:

  • PN-EN 1177: 2008 Naw­ierzch­nie placów zabaw amortyzu­jące upad­ki. Wyma­gania bez­pieczeńst­wa i metody badań. Dla admin­is­tra­torów i właś­ci­cieli placów zabaw szczegól­nie pomoc­na będzie część 7 normy PN-EN 1176, która zaw­iera wyty­czne dla sys­te­mu zarządza­nia stosowanego na placu zabaw. Kom­plek­sowe pode­jś­cie do zagad­nienia rekreacji dzieci i młodzieży wyma­gało­by także prze­jrze­nie nie tylko powyższych norm, ale również:
  • PN-EN 14960: 2008 Nad­muchi­wany sprzęt do zabawy – wyma­gania bez­pieczeńst­wa i metody badań,
  • PN-EN 14974: 2007 Urządzenia dla użytkown­ików sprzę­tu rolkowego – wyma­gania bez­pieczeńst­wa i metody badań.

Ostat­nia z norm doty­czy pop­u­larnych skateparków, które orga­nizu­je się w pobliżu placów zabaw, a które mogą znaczą­co popraw­ić atrak­cyjność terenu rekreacyjnego.

Uwarunkowania prawne

W wielu państ­wach (również w Polsce) spełnie­nie wymogów normy jest dobrowolne i nie jest obow­iązkiem prawnym. Tym niem­niej, jeśli pro­dukt jest wyt­wor­zony zgod­nie z nor­mą dom­niemy­wa się na pod­staw­ie obow­iązu­ją­cych przepisów, że jest on bezpieczny.

Należy jed­nak pamię­tać o pewnych ograniczeni­ach wynika­ją­cych z norm. Zwykła zgod­ność urządzeń z wymoga­mi określony­mi w normie nie oznacza automaty­cznie, że plac zabaw jest bez­pieczny. Może się bowiem zdarzyć, że mimo speł­ni­a­nia wyma­gań wskazanych w normie urządze­nie nie jest bezpieczne.

Warto dodać, że z ist­nieją­cych norm należy korzys­tać rozważnie, stąd też konieczne jest prowadze­nie corocznych kon­troli pod­sta­wowych przez kom­pe­tentne oso­by, które mogą służyć poradą w zakre­sie m.in. zmieni­a­ją­cych się wymogów norm, które – podob­nie jak i inne przepisy – są przed­miotem
ciągłych poprawek.

Z kwest­ią zmi­an norm wiąże się także zagad­nie­nie obow­iązy­wa­nia starych ich wer­sji. Urządzenia, które zostały wyt­wor­zone przed wejś­ciem w życie norm mogą nie speł­ni­ać kry­ter­iów w nich określonych, choć były zgodne z poprzed­nio obow­iązu­ją­cy­mi nor­ma­mi. Nagle zatem sprzęt, który był w pełni zgod­ny sta­je się niez­god­ny i – co za tym idzie – uznany za niebez­pieczny następ­nego dnia
po wejś­ciu w życie nowych norm. W takiej sytu­acji stare urządzenia powin­ny być sprawd­zone przez kom­pe­tent­nego inspek­to­ra, który wskaże roz­bieżnoś­ci, przeprowadzi anal­izę ryzy­ka i określi, jakie dzi­ała­nia powin­ny być pod­jęte: czy koniecz­na będzie wymi­ana urządzenia czy też wystar­czą drob­ne modyfikacje.

Nowy sprzęt powinien speł­ni­ać wymo­gi normy PN-EN 1176.

Wyposaże­nie oraz naw­ierzch­nia placów zabaw nie powin­ny być, co do zasady, oznakowane CE (wyjątkiem są zabaw­ki, służące do postaw­ienia w przy­do­mowym ogród­ku, ale nie na pub­licznie dostęp­nym
placu). Mogą oczy­wiś­cie być oznakowane dobrowol­ny­mi znaka­mi: pol­skim „B”, bry­tyjskim BSI
Kitemark, niemiecki­mi TüV czy GS.

Treść normy europe­jskiej 1176 jest przed­miotem ciągłej inter­pre­tacji. W sytu­acji niezrozu­mienia
treś­ci normy pomoc moż­na uzyskać w Pol­skim Komite­cie Nor­mal­iza­cyjnym lub – jeśli to konieczne
– w Europe­jskim Komite­cie Nor­mal­iza­cyjnym. Należy wziąć pod uwagę, że wyjaś­ni­an­ie wąt­pli­woś­ci
może być czasochłonne.

Co należy zrobić, aby stworzyć najlepszy plac zabaw na świecie? 

Poz­naj Insty­tut Zabawy KOMPAN 

Zasady bezpieczeństwa oraz normy

Wprowadze­nie do pier­wszej częś­ci PN-EN 1176 zakła­da, że celem normy nie jest wartoś­ciowanie zabawy.
W ten sposób bierze się po uwagę, że ryzyko jest jed­nym z ele­men­tów zabawy, przy czym nie
może być to ryzyko grożące użytkown­ikom poważny­mi urazami.

Nor­ma określa zatem wyma­gania chroniące dzieci przed zagroże­ni­a­mi, których nie są one w stanie
przewidzieć uży­wa­jąc zna­j­du­jącego się na placu zabaw sprzę­tu w sposób zgod­ny z przez­nacze­niem
lub w sposób możli­wy do przewidzenia.

Istot­nym założe­niem jest to, że normy służą admin­is­tra­torom placów zabaw przede wszys­tkim jako
narzędzia dla określe­nia sposobu, w jakim dzieci będą mogły się bez­piecznie baw­ić. Nie powin­no się
ich stosować w charak­terze listy zakazów, czego dzieciom nie wol­no. Jed­nocześnie samo zas­tosowanie
się do wyma­gań normy nie powin­no zwal­ni­ać zarząd­cy z ciągłej dbałoś­ci o bez­pieczeńst­wo placu
zabaw i min­i­mal­i­zowa­nia ryzy­ka związanego z jego użytkowaniem.

Aby ochronić dzieci przed niebez­pieczeńst­wa­mi należy stosować normy w sposób odpowiedzial­ny
i z uwzględ­nie­niem różnego rodza­ju ryzy­ka stwarzanego przez urządzenia tam umieszc­zone; ryzy­ka
które pojawi się na placu zabaw ale, które nie jest wprost reg­u­lowane i opisane przez normę.

Zasady bez­pieczeńst­wa są uza­leżnione od rodza­ju zagroże­nia dla użytkown­i­ka. Poniżej ich zasad­nicze
pogrupowanie (zgod­nie z nor­mą PN-EN 1176):

1. Zakleszczenie głowy i szyi

W cza­sie zabawy możli­we jest, że głowa i szy­ja dziec­ka zostanie zak­leszc­zona w urządze­niu. Może
mieć to poważne kon­sek­wenc­je, ponieważ nie będzie możli­we, aby dziecko uwol­niło się samodziel­nie,
co z kolei może doprowadz­ić do urazów lub śmier­ci. Nor­ma określa zasady mające na celu
zapo­bieże­nie tego typu wypad­kom. Niek­tóre sytu­acje zak­leszczenia mogą się zdarzyć na placu zabaw,
ale tylko wów­czas, kiedy ryzyko jest staran­nie osza­cow­ane i wiado­mo, że dzieciom nie grozi
niebez­pieczeńst­wo.

2. Zakleszczenie całego ciała lub odzieży

Nor­ma przewidu­je także określone wyma­gania dla urządzeń, dzię­ki czemu zapo­b­ie­ga się uwięźnię­ciu
dziec­ka wewnątrz urządzenia. Doty­czy to na przykład tuneli, które powin­ny mieć odpowied­nią
sze­rokość.

Ele­men­ty ubrań dziecię­cych także mogą uwięznąć w niek­tórych urządzeni­ach lub w ich częś­ci­ach.
Może to być przy­czyną poważnych kon­sek­wencji dla zdrowia lub życia, na przykład kiedy owinię­ty
wokół dziecięcej szyi sza­lik uwięźnie między ele­men­ta­mi zjeżdżal­ni w chwili, gdy dziecko zacznie ześl­izgi­wać
się w dół. Nor­ma określa zasady, w jaki sposób powin­no się zapo­b­ie­gać takim przypadkom.

3. Zakleszczenie rąk, palców, stóp lub nóg

Nor­ma zale­ca również taką kon­strukcję urządzeń, aby ich częś­ci nie powodowały poważnych urazów.
W szczegól­noś­ci doty­czy to odpowied­nio sze­ro­kich otworów, pod­pór dla stóp, uch­wytów,
huśtawek czy mostków wiszą­cych oraz innego sprzę­tu, gdzie łączą się ze sobą ele­men­ty ruchome
oraz nieru­chome.

4. Upadki

Upad­ków w cza­sie zabawy nie da się uniknąć, stąd też nor­ma reg­u­lu­je i to zagad­nie­nie. Przede
wszys­tkim ochronę przed upad­ka­mi z wysokoś­ci powin­ny zapew­ni­ać odpowied­nio zas­tosowane
poręcze, bari­er­ki, osłony czy uchwyty.

Nor­ma określa także dodatkowe wyma­gania, które wskazu­ją na sytu­acje, kiedy upadek z wysokoś­ci
jest dopuszczal­ny, bo nie wiąże się z poważnym ryzykiem. W tym celu podane są wskazów­ki
doty­czące naw­ierzch­ni oraz obszaru wokół urządzeń, na którym nie powin­no zna­j­dować się żadne
inne urządze­nie ani przeszko­da, o które spada­jące dziecko mogło­by uderzyć.

5. Kolizje

W trak­cie zabawy dzieci mogą zderzać się, tak ze sobą nawza­jem, jak i z zamon­towany­mi na placu
urządzeni­a­mi. Nor­ma określa wyma­gania mające na celu min­i­mal­iza­cję praw­dopodobieńst­wa, że
do takich kolizji będzie dochodz­iło. Na przykład siedziska w huśtawkach powin­ny zna­j­dować się w
odpowied­niej odległoś­ci od ele­men­tów podtrzy­mu­ją­cych kon­strukcję, aby nie uderza­ły o siebie
wza­jem­nie. Innym z przykładów jest zas­tosowanie odpowied­niej nawierzchni.

6. Nieodpowiednie wykończenie urządzeń lub wady w konstrukcji

Ostre krawędzie zna­j­du­jące się w urządzeni­ach na placu zabaw to oczy­wiste i widoczne niebez­pieczeńst­wo,
które powodu­je zupełnie niepotrzeb­ne ryzyko. Treść normy wskazu­je, w jaki sposób
ograniczać takie zagrożenia.

 

Kilka szczegółowych wskazówek dotyczących wymogów bezpieczeństwa z normy
PN-EN 1176

Poniższe zestaw­ie­nie ogól­nych wyma­gań bez­pieczeńst­wa ma zas­tosowanie do wszys­t­kich urządzeń
zna­j­du­ją­cych się na pla­cach zabaw. Należy stwierdz­ić, że lista nie jest peł­na, zaś dla pełnego obrazu zale­camy
przeczy­tanie pełnej treś­ci norm. Dodatkowo prag­niemy zwró­cić uwagę, że dla poszczegól­nych
urządzeń na pla­cach zabaw (huśtawek, zjeżdżal­ni, karuzeli itd.) ist­nieją – poza przed­staw­iony­mi niżej
– dodatkowe wymo­gi bez­pieczeńst­wa, które są określane przez kole­jne częś­ci normy.

Ogólne wymagania bezpieczeństwa

■ Bez­pieczeńst­wo urządzenia, które posi­a­da kil­ka funkcji (np. kołysze się oraz obra­ca) powin­no
być sprawd­zone pod kątem wymogów określonych dla wszys­t­kich jego funkcji.
■ Wielkość urządzeń oraz stopień trud­noś­ci zabawy na nich powin­ny być dos­tosowane do wieku
potenc­jal­nych użytkown­ików.
■ Ryzyko stwarzane przez urządzenia zawsze powin­no być oczy­wiste.
■ Woda (deszcz) nie powin­na się zbier­ać na urządzeni­ach, chy­ba, że sprzęt został w tym celu zapro­jek­towany.
■ Urządzenia powin­ny zapew­ni­ać dostęp osobom dorosłym.
■ Sprzęt zamknię­ty (taki jak tunele) dłuższy niż 2 metry powinien zawsze posi­adać dwa wejś­cia,
aby umożli­wić ucieczkę.
■ Na placu powin­na być tabli­ca infor­ma­cyj­na zaw­ier­a­ją­ca dane o nazwie oso­by odpowiedzial­nej
za utrzy­manie miejs­ca zabaw. Celowym jest, aby na takiej tabl­i­cy wskazać adres placu zabaw i
numery do służb ratunkowych, zaś w pobliżu placu była bud­ka tele­fon­icz­na, aby łatwiej moż­na
było wezwać pomoc.
■ Na urządzeni­ach, które są zain­stalowane w podłożu powinien być umieszc­zony przez pro­du­cen­ta
czytel­ny znak poziomu pod­sta­wowego. Wskazu­je on wysokość, na jakiej mon­taż gwaran­tu­je
sta­bil­ność sprzę­tu (znak ten powinien być równy z naw­ierzch­nią lub płaszczyzną zabawy). Oznacze­nie
to jest bard­zo przy­datne również do właś­ci­wego utrzy­ma­nia naw­ierzch­ni syp­kich oraz
sprawdzenia, czy na skutek zuży­cia, urządzenia są nadal praw­idłowo zamon­towane.
■ Urządzenia powin­ny być oznakowane nazwą i adresem pro­du­cen­ta lub upoważnionego przed­staw­iciela,
numerem kole­jnym, pozwala­ją­cym na indy­wid­u­al­ną iden­ty­fi kację (metrycz­ki urządzenia
i roku pro­dukcji) oraz numerem i datą normy, której wymogom odpowiada­ją (np. EN
1176–1: 2008).

Ochrona przed zakleszczeniami i uderzeniami

■ Przy doborze mate­ri­ałów i urządzeń należy brać pod uwagę, że w trak­cie użytkowa­nia mogą one
zmienić rozmi­ar, ksz­tałt oraz położe­nie.
■ Nie należy stosować otworów w ksz­tał­cie litery „V” skierowanych ku dołowi kątem mniejszym
niż 60°.
■ Tunele powin­ny speł­ni­ać wyma­gania punk­tu 4.2.7.4. normy PN-EN 1176–1, aby nie doprowadz­ić
do zak­leszczenia dziec­ka.
■ Nie powin­no się stosować łat­wo dostęp­nych dla dzieci otworów na wysokoś­ci powyżej 600 mm
nad ziemią (włącznie z ogrodze­niem), które nie prze­jdą testów wykony­wanych za pomocą odpowied­nich
prób­ników badaw­czych określonych w normie.
■ Otwory w ksz­tał­cie litery „V” w obszarze lub bezpośred­nio przed obszarem wol­nym (to jest w
przestrzeni zaj­mowanej przez dziecko wykonu­jące ruch wymus­zony przez urządze­nie np.: w
cza­sie huś­ta­nia się czy kołysa­nia) powin­ny być tak skon­struowane, aby nie pochwycić włosów
lub odzieży.
■ Wys­ta­jące ele­men­ty urządzeń nie mogą powodować zak­leszczenia włosów lub odzieży.
■ Zjeżdżal­nie, śliz­gi strażack­ie i dostęp­ne dla użytkown­ików dasz­ki powin­ny prze­jść test doty­czą­cy
zak­leszczenia odzieży określony w załączniku D.3. normy PN-EN 1176–1.

■ Na powierzch­ni, po której dzieci chodzą lub bie­ga­ją nie może być szczelin więk­szych niż 30
mm, które mogą zak­leszczyć stopę (nie doty­czy to powierzch­ni pochyłych pod kątem więk­szym
niż 45°).
■ Otwory, które w cza­sie zabawy mogą zmienić ksz­tałt lub rozmi­ar powin­ny mieć min­i­mal­nie śred­nicę
12 mm, co zapo­bieg­nie zak­leszczeniom pal­ców.
■ Szczeliny wewnątrz obszaru wol­nego lub jakiekol­wiek otwory, których dol­na grani­ca zna­j­du­je
się powyżej 1 m nad ziemią powin­ny być albo mniejsze niż 9 mm, albo więk­sze niż 23 mm (szczegółowo
określa to załącznik D.4. do normy PN-EN 1176–1).
■ Liny zamo­cow­ane jed­nym końcem nie mogą mieć ksz­tał­tu pętli, która mogła­by pochwycić użytkown­i­ka.
■ Liny zamo­cow­ane po obu koń­cach nie mogą for­mować pętli, która nie prze­jdzie testów wykony­wanych
za pomocą odpowied­nich prób­ników.
■ Liny w połącze­niu z inny­mi urządzeni­a­mi na placu zabaw nie mogą powodować zagrożeń w postaci
zak­leszczenia.
■ Pomiędzy ruchomy­mi częś­ci­a­mi urządzeń lub pomiędzy częś­ci­a­mi stały­mi oraz ruchomy­mi powin­no
się zachować odpowied­nie odległoś­ci gwaran­tu­jące ochronę przed zmi­ażdże­niem pal­ców
lub kończyn.
■ Każde urządze­nie, którego uży­wanie wiąże się ze zwięk­sze­niem siły upad­ku (np.: huśtawka, zjeżdżal­nia,
karuzela) powin­no speł­ni­ać dodatkowe kry­te­ria bez­pieczeńst­wa.
■ Jakiekol­wiek ciężkie przed­mio­ty (ważące pon­ad 25 kg), które zwisają pon­ad użytkown­ika­mi muszą
być zaw­ies­zone na wysokoś­ci co najm­niej 40 cm pon­ad powierzch­nią i co najm­niej 23 cm od
innych urządzeń (nie doty­czy to huśtawek).
■ Przestrze­nie w mostkach pomiędzy częś­ci­a­mi zamon­towany­mi na szty­wno oraz ruchomy­mi nie
powin­ny być nigdy mniejsze niż 23 cm (także pod­czas wychylenia).

Ochrona przed upadkami

■ Gdzie jest to możli­we należy sprzęt wyposażyć w bari­er­ki oraz uch­wyty.
■ Osłony oraz bari­er­ki na podestach lub pod­jaz­dach powin­ny zaczy­nać się od najniższego miejs­ca.
■ Do wysokoś­ci 60 cm nad ziemią nie jest wyma­gane stosowanie bari­erek ani osłon.
■ Jeśli urządze­nie umożli­wia dzieciom zabawę na wysokoś­ci powyżej 60 cm należy stosować bari­er­ki,
wskazana jest także naw­ierzch­nia amortyzu­ją­ca upad­ki.
■ W przy­pad­ku, kiedy urządzenia nie są łat­wo dostęp­ne dla dzieci a upadek możli­wy jest z wysokoś­ci
poniżej 1 metra bari­er­ki czy osłony nie są wyma­gane, jed­nak odpowied­nio bez­piecz­na
naw­ierzch­nia – tak.
■ Sprzęt, który nie jest łat­wo dostęp­ny dla dzieci a wysokość upad­ku z niego wynosi od 1 do 2 metrów
należy wyposażyć w ochronne bari­er­ki oraz odpowied­nią naw­ierzch­nię.
■ Dla wszys­t­kich urządzeń, w których maksy­mal­na wysokość upad­ku to więcej niż 2 metry konieczne
jest stosowanie bari­erek oraz amortyzu­jącej naw­ierzch­ni.
■ Tam, gdzie konieczne jest stosowanie poręczy, muszą być one zamon­towane na wysokoś­ci pomiędzy
60 cm a 85 cm pon­ad powierzch­nią gdzie dziecko stoi w cza­sie zabawy. Śred­ni­ca poręczy
zas­tosowanych w tym przy­pad­ku nie powin­na być więk­sza niż 60 mm.
■ Kiedy konieczne jest stosowanie osłon, wskazane jest, aby były one zamon­towane na wysokoś­ci
pomiędzy 60 cm a 85 cm nad powierzch­nią sta­nia. Osłony takie powin­ny w całoś­ci otaczać plat­for­mę,
poza miejscem przez które się na nią wchodzi lub z niej schodzi. Sze­rokość wszys­t­kich
wejść na plat­for­mę powin­na być nie więk­sza niż 50 cm, chy­ba, że mamy do czynienia z wejś­ciem
ze schodów, rampy, czy most­ka, przy czym rozmi­ar wejś­cia nie powinien być szer­szy niż schody,
ram­pa czy mostek.
■ Jeśli wyma­gane jest zamon­towanie bari­erek na urządze­niu łat­wo dostęp­nym dla dzieci, powin­ny
być one umieszc­zone na wysokoś­ci co najm­niej 70 cm. Bari­er­ki powin­ny otaczać całą plat­for­mę
zabawy z wyjątkiem miejs­ca, przez które się na nią wchodzi lub z niej schodzi. Sze­rokośćkażdego otworu nie może być więk­sza niż 50 cm, chy­ba, że mamy do czynienia z dodatkową
osłoną zabez­piecza­jącą przed upad­kiem z urządzenia.

■ Nie należy umieszczać żad­nych pośred­nich poręczy czy lis­tew poziomych lub praw­ie poziomych,
których dzieci mogły­by użyć jako stop­ni lub uch­wytów do wspina­nia. Szczy­ty bari­er­ki powin­ny
być tak skon­struowane, aby nie zachę­cać dzieci do siada­nia lub stawa­nia na nich.
■ Jakikol­wiek ele­ment, który dziecko trzy­ma zwisając przy tym swo­bod­nie całym ciężarem (w tym
pop­u­larne poprzecz­ki dra­binek) powinien mieć śred­nicę pomiędzy 16 mm a 45 mm.
■ Ele­ment, który nie służy do podtrzymy­wa­nia całego ciężaru ciała dziec­ka, ale którego przez­nacze­niem
jest jedynie chwytanie w celu utrzy­ma­nia równowa­gi w trak­cie zabawy (różnego rodza­ju
poręcze czy bari­er­ki) nie powinien mieć śred­ni­cy więk­szej niż 60 mm.
■ Szczeble dra­binek czy stop­nie nie powin­ny obra­cać się wokół włas­nej osi. Powin­na być między
nimi zachowana rów­na odległość (z wyjątkiem miejs­ca pomiędzy podłożem a pier­wszym stop­niem
oraz pomiędzy plat­for­mą służącą do zabawy a ostat­nim stop­niem). Szczebel­ki oraz stop­nie
powin­ny być wypoziomowane (dopuszczalne odchyle­nie to ±3 mm). Szczeble powin­ny speł­ni­ać
wyma­gania doty­czące chwyta­nia lub trzy­ma­nia.
■ Schody powin­ny mieć osłony lub bari­er­ki w zależnoś­ci od ich wysokoś­ci. W przy­pad­ku schodów
na wysokoś­ci do 1 m moż­na uży­wać osłon zami­ast bari­erek przy czym przestrzeń poniżej osłony
musi być mniejsza niż 60 cm. Osłony i bari­ery powin­ny być stosowane od najniższego stop­nia
i muszą speł­ni­ać wymo­gi stosowane dla chwyta­nia lub trzy­ma­nia. Powin­ny być zas­tosowane co
najm­niej trzy stop­nie, które muszą być poziome (dopuszczalne odchyle­nie ±3 mm), zaś kąty pomiędzy
nimi powin­ny być równe. Zale­cane jest, aby stop­nie miały co najm­niej 11 cm głębokoś­ci
oraz co najm­niej 14 cm sze­rokoś­ci. Jeśli schody sto­su­je się na wysokoś­ci pon­ad 2 m nie powin­no
się uży­wać jed­nego biegu stop­ni na całej wysokoś­ci, ale należy przewidzieć plat­for­mę pośred­nią
pomiędzy dwoma bie­ga­mi schodów prowadzą­cy­mi do najwyższego miejs­ca zabaw. Na plat­formie
pośred­niej należy umieś­cić dru­gi bieg schodów, obró­cony o co najm­niej 90° od niższego,
który będzie wiódł do najwyższej plat­formy zabawy. Plat­for­ma pośred­nia powin­na mieć dłu­gość
co najm­niej 1 m i być tak sze­ro­ka jak schody, które na nią prowadzą.
■ Pochyl­nie powin­ny mieć stałe nachyle­nie pod maksy­mal­nym kątem 38°. Powin­ny być na nich
stosowane bari­er­ki, poręcze lub osłony stosown­ie do ich wysokoś­ci. W przy­pad­ku pochyl­ni stosowanych
do 1 m moż­na uży­wać poręczy zami­ast bari­erek o ile przestrzeń poniżej poręczy jest
mniejsza niż 60 cm. Osłony i bari­ery powin­ny być stosowane od najniższego miejs­ca. Pochyl­nie
powin­ny być równe na całej swej sze­rokoś­ci (dopuszczalne odchyle­nie ±3 mm), powin­no się także
zas­tosować spec­jalne środ­ki, aby utrud­nić przy­pad­kowe pośliźnię­cie się.
■ Jeśli na plat­formie zna­j­du­je się wejś­cie na stromy ele­ment o kącie nachyle­nia powyżej 45°, wów­czas
maksy­mal­na sze­rokość bari­er­ki powin­na wynosić 1,2 m. dla urządzeń łat­wo dostęp­nych dla
dzieci maksy­mal­na sze­rokość otwartej przestrzeni w bari­erkach nie może być więk­sza niż 50 cm
a wysokość podestu nie może przekraczać 2 m.
■ Liny zamo­cow­ane jed­nym końcem powin­ny mieć śred­nicę pomiędzy 25 mm a 45 mm.
■ Liny zamo­cow­ane na obu koń­cach powin­ny mieć śred­nicę pomiędzy 16 mm a 45 mm.
■ Należy uzu­peł­ni­ać naw­ierzch­nię syp­ką, zwraca­jąc szczegól­ną uwagę na zagłę­bi­enia, które robią
się np.: pod huśtawka­mi, na koń­cach ześl­izgów, czy wokół karuzel.
■ Uszkod­zone naw­ierzch­nie syn­te­ty­czne należy bezz­włocznie naprawiać.

 

Ochrona przed kolizjami

■ W szczegól­noś­ci pole­camy przeczy­tanie normy w częś­ci doty­czącej urządzeń z wymus­zoną siłą
oraz zagad­nień obszarów wol­nych oraz wysokoś­ci upad­ku.
■ Obszar wol­ny (czyli przestrzeń, którą zaj­mu­je dziecko baw­iące się na urządze­niu i wykonu­jące
ruch wymus­zony przez to urządze­nie), co do zasady, nie może pokry­wać się z inny­mi obszara­mi
czy z obszarem upad­ku (nie doty­czy to jed­nak urządzeń, składa­ją­cych się z kilku ele­men­tów stanow­ią­cych
jed­ną całość).
27
■ W obszarze wol­nym nie powin­no być żad­nych przeszkód, które mogą uderzyć w użytkown­i­ka
lub w które użytkown­ik może uderzyć w cza­sie ruchu, choć częś­ci urządzeń, które składa­ją się
lub pod­noszą samego użytkown­i­ka są doz­wolone.
■ Ścież­ki na placu zabaw nie powin­ny być wyty­c­zone na obszarze wol­nym.
■ W trak­cie zabawy na urządze­niu i w jego najbliższym otocze­niu użytkown­ik nie powinien się
zderzyć z niespodziewany­mi przeszko­da­mi, które mogły­by spowodować urazy.
■ Liny pod­wieszane o dłu­goś­ci 1–2 metrów zamo­cow­ane na jed­nym końcu powin­ny być odd­alone
o co najm­niej 600 mm od innych zamon­towanych urządzeń i o co najm­niej 900 mm od urządzeń
kołyszą­cych (w tym także innych lin). Nie jest wskazane umożli­wian­ie dzieciom samodziel­nego
łączenia huśtawek lub innych urządzeń kołyszą­cych z lina­mi.
■ Liny pod­wieszane o dłu­goś­ci 2–4 m powin­ny być odd­alone o co najm­niej 1 m od innych urządzeń.
■ Wysokość swo­bod­nego upad­ku nie może przekroczyć 3 m (szczegółowe wyliczenia zawarte są
w punkcie 4.2.8.1. normy PN-EN 1176–1). O stre­fi e bez­pieczeńst­wa moż­na przeczy­tać wcześniej.
■ W obszarze upad­ku nie mogą znaleźć się żadne przeszkody, na które użytkown­ik mógł­by spaść
lub się o nie uderzyć, choć są pewne wyjąt­ki doty­czące:
– częś­ci przyle­ga­ją­cych, o ile różni­ca w wysokoś­ci swo­bod­nego upad­ku jest mniejsza niż 600
mm,
– częś­ci, które przenoszą wagę użytkown­i­ka albo zaw­ier­a­ją w sobie użytkown­i­ka czy poma­ga­ją
użytkown­ikowi zachować równowagę,
– częś­ci urządzeń o nachyle­niu więk­szym niż 60° i mniejszym niż 90° (wów­czas żad­na amortyza­c­ja
nie jest potrzeb­na).
■ Wysokość swo­bod­nego upad­ku doty­czą­ca przyle­ga­ją­cych plat­form umieszc­zonych na wysokoś­ci
powyżej 1 m – niższa plat­for­ma powin­na być wyposażona w bez­pieczną naw­ierzch­nię.
■ Dla swo­bod­nego upad­ku z urządzeń nie wyższych niż 600 mm moż­na stosować twarde naw­ierzch­nie.
W przy­pad­ku wyższych urządzeń albo, kiedy mamy do czynienia z urządzeni­a­mi,
które są wpraw­iane w ruch przez same dzieci (huśtaw­ki, karuzele) bez­piecz­na naw­ierzch­nia jest
zawsze niezbęd­na.
■ Zgod­nie z nor­ma­mi trawa jest dopuszczal­na do stosowa­nia na pla­cach zabaw dla wysokoś­ci
upad­ku do 1 m.
■ Równoważnie (o masie 25 kg i więcej) powin­ny być umieszc­zone na wysokoś­ci co najm­niej
400 mm do podłoża. Powin­ny mieć ograniczenia w ruchu do 100 mm oraz nie mogą uderzać
w ele­men­ty, które je podtrzy­mu­ją. Od tych ostat­nich równoważ­nia powin­na być odd­alona o co
najm­niej 230 mm.

 

Ochrona przed nieodpowiednim wykończeniem lub wadami w konstrukcji

■ Mate­ri­ały użyte w kon­strukcji powin­ny być zgodne z nor­ma­mi oraz wytrzy­małe na warun­ki pogodowe
i kli­maty­czne.
■ Powierzch­nie urządzeń nie mogą wydzielać toksyn.
■ Na naw­ierzch­ni nie wol­no stosować mate­ri­ałów odblaskowych.
■ Należy stosować się do przepisów w zakre­sie budown­ict­wa.
■ Mate­ri­ały drew­ni­ane powin­ny być chro­nione przed butwie­niem (więcej infor­ma­cji zawarto
w punkcie 4.1.3. normy PN-EN 1176–1). Tylko drewno, które nie rozszczepia się i nie kruszy jest
doz­wolone.
■ Ele­men­ty met­alowe powin­ny być chro­nione przed korozją. Należy stosować spec­jalne, nietoksy­czne
pokrycia antyko­rozyjne.
■ Tworzy­wa laminowane, których uży­wa się do pro­dukcji zjeżdżal­ni powin­ny być odpowied­nio
har­towane, aby na skutek zuży­cia nie doszło do kon­tak­tu ciała dzieci z włóknem szk­lanym, które
zna­j­du­je się pod pokry­wą z lam­i­natu.
■ Niedoz­wolone jest stosowanie niebez­piecznych sub­stancji takich jak: azbest, ołów, formalde­hyd,
smary, smoła, kar­bo­lineum, polichlorek dwufeny­lu.
28
■ Należy zapewnić bez­pieczeńst­wo całoś­ci urządzeń w zgodzie z nor­ma­mi.
■ Wszys­tkie mate­ri­ały użyte w urządzeni­ach nie powin­ny się łuszczyć czy odpryski­wać.
■ Wys­ta­jące gwoździe, nity, śru­by, nakręt­ki, ostre zakończenia drutów czy lin nie są dopuszczalne.
Chro­powate naw­ierzch­nie nie powin­ny stwarzać zagrożeń.
■ Dostęp­ne narożni­ki czy krawędzie muszą być zaokrą­glone o min­i­mal­nym promie­niu 3 mm.
■ Połączenia powin­ny być zabez­piec­zone w ten sposób, aby nie mogły zostać rozłąc­zone.
Nie mogą się także oblu­zować na skutek uży­cia lub wysy­cha­nia drew­ni­anych ele­men­tów.
■ Ele­men­ty, które szy­bko się zuży­wa­ją powin­ny być dostęp­ne na tyle, aby nie mogły być wymienione.
Jed­nocześnie muszą być zabez­piec­zone przed domorosły­mi majsterkow­icza­mi.
■ Liny stalowe nie powin­ny być naciąg­nięte i powin­ny być chro­nione przed korozją (szczegóły
zaw­iera punkt 4.2.12. normy PN-EN 1176–1).
■ Łańcuchy powin­ny speł­ni­ać wymo­gi normy między­nar­o­dowej ISO 1834. Maksy­malne otwory
w ogni­wach w każdym kierunku to 8,6 mm, o ile nie mamy do czynienia ze złączeni­a­mi, wów­czas
otwory powin­ny mieć mniej niż 8,6 mm lub więcej niż 12 mm. Częs­to cały łańcuch speł­nia wymo­gi
oprócz ostat­niego ogni­wa, które jest przy­mo­cow­ane do huśtaw­ki w taki sposób, że otwory
mają niedoz­wolony wymi­ar pomiędzy 8,6 mm a 12 mm.
■ Fun­da­men­ty powin­ny speł­ni­ać wymo­gi normy określone w punkcie 4.2.14 normy PN-EN 1176–1
(m.in. cokoły, w zależnoś­ci od sytu­acji, powin­ny się­gać 400 mm lub 200 mm poniżej powierzch­ni
zabawy

 

 


producenci małej architektury

Archgoods.eu jest region­al­nym przed­staw­icielem firmy Kom­pan – najwięk­szę­go pro­du­cen­ta placów zabaw w Europie oraz lid­era w zakre­sie bez­pieczeńst­wa placów zabaw. Bez­pieczne place zabaw – pro­jek­towanie w opar­ciu o doświad­cze­nie i wiedzę naszych spec­jal­istów ułatwi zapro­jek­tować funkcjon­al­ny, bez­pieczny i atrak­cyjny plac zabaw.

Peł­na ofer­ta pro­duk­towa dostep­na jest na stron­ie: www.pl.kompan.com

 


 

AUTORZY:

David Year­ley
Królewskie Towarzyst­wo Zapo­b­ie­ga­nia Wypad­kom
Roy­al Soci­ety for the Pre­ven­ti­ion of Acci­dents – RoSPA
Dominik Berlińs­ki
Cen­trum Kon­troli Placów Zabaw

 

Niniejsza pub­likac­ja została sfi nan­sowana dzię­ki wspar­ciu fi nan­sowe­mu Wspól­no­ty Europe­jskiej
w ramach wspól­nego dzi­ała­nia Bez­pieczne place zabaw
(umowa dotacji Nr 17.020200/07/472840).
Komis­ja Europe­js­ka nie ponosi odpowiedzial­noś­ci za treść zawartych w niej infor­ma­cji.
Niniejsza pub­likac­ja może być bez zez­wole­nia powielana i pub­likowana w częś­ci bądź całoś­ci.
W przy­pad­ku wyko­rzys­ta­nia zawartych w niej infor­ma­cji
Urząd Ochrony Konkurencji i Kon­sumen­tów uprze­jmie prosi o powiadomie­nie
o sposo­bie wyko­rzys­ta­nia pub­likacji:
Urząd Ochrony Konkurencji i Kon­sumen­tów
Depar­ta­ment Nad­zoru Rynku
pl. Pow­stańców Warsza­wy 1
00–950 Warsza­wa
E‑mail: dnr@uokik.gov.pl