Wprowadzenie
Europejskie normy dotyczące placów zabaw to: EN 1176 oraz EN 1177 (ich polskie wersje są oznaczone jako: PN-EN 1176 i PN-EN 1177) zostały po raz pierwszy ogłoszone w 1998 r. i w znacznym stopniu opierały się na brytyjskiej normie BS 5696 oraz niemieckiej DIN 7926.
Norma PN-EN 1176 składa się z dziewięciu części, pierwsza dotyczy ogólnych wymagań bezpieczeństwa i metod badań i odnosi się do wszystkich placów zabaw i wszystkich urządzeń, które na nim się znajdują a także innego sprzętu, który nie jest przeznaczony do zabawy. Zakresem nie są jednak objęte
przygodowe place zabaw, które służą do celów dydaktycznych.
Norma PN-EN 1176 składa się z następujących części:
- PN-EN 1176–1: 2008 Wyposażenie placów zabaw – Ogólne wymagania bezpieczeństwa i metody
badań, - PN-EN 1176–2: 2008 Wyposażenie placów zabaw – Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa
i metody badań huśtawek, - PN-EN 1176–3: 2008 Wyposażenie placów zabaw – Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa
i metody badań zjeżdżalni, - PN-EN 1176–4: 2008 Wyposażenie placów zabaw – Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa
i metody badań kolejek linowych, - PN-EN 1176–5: 2008 Wyposażenie placów zabaw – Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa
i metody badań karuzeli, - PN-EN 1176–6: 2008 Wyposażenie placów zabaw – Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa
i metody badań urządzeń kołyszących, - PN-EN 1176–7: 2008 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Wytyczne instalowania, sprawdzania,
konserwacji i eksploatacji, - PN-EN 1176-10: 2008 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Całkowicie obudowany
sprzęt do zabaw, - PN-EN 1176-11: 2008 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa
i metody badań przestrzennych konstrukcji sieciowych.
Norma dotycząca nawierzchni to:
- PN-EN 1177: 2008 Nawierzchnie placów zabaw amortyzujące upadki. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań. Dla administratorów i właścicieli placów zabaw szczególnie pomocna będzie część 7 normy PN-EN 1176, która zawiera wytyczne dla systemu zarządzania stosowanego na placu zabaw. Kompleksowe podejście do zagadnienia rekreacji dzieci i młodzieży wymagałoby także przejrzenie nie tylko powyższych norm, ale również:
- PN-EN 14960: 2008 Nadmuchiwany sprzęt do zabawy – wymagania bezpieczeństwa i metody badań,
- PN-EN 14974: 2007 Urządzenia dla użytkowników sprzętu rolkowego – wymagania bezpieczeństwa i metody badań.
Ostatnia z norm dotyczy popularnych skateparków, które organizuje się w pobliżu placów zabaw, a które mogą znacząco poprawić atrakcyjność terenu rekreacyjnego.
Uwarunkowania prawne
W wielu państwach (również w Polsce) spełnienie wymogów normy jest dobrowolne i nie jest obowiązkiem prawnym. Tym niemniej, jeśli produkt jest wytworzony zgodnie z normą domniemywa się na podstawie obowiązujących przepisów, że jest on bezpieczny.
Należy jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach wynikających z norm. Zwykła zgodność urządzeń z wymogami określonymi w normie nie oznacza automatycznie, że plac zabaw jest bezpieczny. Może się bowiem zdarzyć, że mimo spełniania wymagań wskazanych w normie urządzenie nie jest bezpieczne.
Warto dodać, że z istniejących norm należy korzystać rozważnie, stąd też konieczne jest prowadzenie corocznych kontroli podstawowych przez kompetentne osoby, które mogą służyć poradą w zakresie m.in. zmieniających się wymogów norm, które – podobnie jak i inne przepisy – są przedmiotem
ciągłych poprawek.
Z kwestią zmian norm wiąże się także zagadnienie obowiązywania starych ich wersji. Urządzenia, które zostały wytworzone przed wejściem w życie norm mogą nie spełniać kryteriów w nich określonych, choć były zgodne z poprzednio obowiązującymi normami. Nagle zatem sprzęt, który był w pełni zgodny staje się niezgodny i – co za tym idzie – uznany za niebezpieczny następnego dnia
po wejściu w życie nowych norm. W takiej sytuacji stare urządzenia powinny być sprawdzone przez kompetentnego inspektora, który wskaże rozbieżności, przeprowadzi analizę ryzyka i określi, jakie działania powinny być podjęte: czy konieczna będzie wymiana urządzenia czy też wystarczą drobne modyfikacje.
Nowy sprzęt powinien spełniać wymogi normy PN-EN 1176.
Wyposażenie oraz nawierzchnia placów zabaw nie powinny być, co do zasady, oznakowane CE (wyjątkiem są zabawki, służące do postawienia w przydomowym ogródku, ale nie na publicznie dostępnym
placu). Mogą oczywiście być oznakowane dobrowolnymi znakami: polskim „B”, brytyjskim BSI
Kitemark, niemieckimi TüV czy GS.
Treść normy europejskiej 1176 jest przedmiotem ciągłej interpretacji. W sytuacji niezrozumienia
treści normy pomoc można uzyskać w Polskim Komitecie Normalizacyjnym lub – jeśli to konieczne
– w Europejskim Komitecie Normalizacyjnym. Należy wziąć pod uwagę, że wyjaśnianie wątpliwości
może być czasochłonne.
Co należy zrobić, aby stworzyć najlepszy plac zabaw na świecie?
Zasady bezpieczeństwa oraz normy
Wprowadzenie do pierwszej części PN-EN 1176 zakłada, że celem normy nie jest wartościowanie zabawy.
W ten sposób bierze się po uwagę, że ryzyko jest jednym z elementów zabawy, przy czym nie
może być to ryzyko grożące użytkownikom poważnymi urazami.
Norma określa zatem wymagania chroniące dzieci przed zagrożeniami, których nie są one w stanie
przewidzieć używając znajdującego się na placu zabaw sprzętu w sposób zgodny z przeznaczeniem
lub w sposób możliwy do przewidzenia.
Istotnym założeniem jest to, że normy służą administratorom placów zabaw przede wszystkim jako
narzędzia dla określenia sposobu, w jakim dzieci będą mogły się bezpiecznie bawić. Nie powinno się
ich stosować w charakterze listy zakazów, czego dzieciom nie wolno. Jednocześnie samo zastosowanie
się do wymagań normy nie powinno zwalniać zarządcy z ciągłej dbałości o bezpieczeństwo placu
zabaw i minimalizowania ryzyka związanego z jego użytkowaniem.
Aby ochronić dzieci przed niebezpieczeństwami należy stosować normy w sposób odpowiedzialny
i z uwzględnieniem różnego rodzaju ryzyka stwarzanego przez urządzenia tam umieszczone; ryzyka
które pojawi się na placu zabaw ale, które nie jest wprost regulowane i opisane przez normę.
Zasady bezpieczeństwa są uzależnione od rodzaju zagrożenia dla użytkownika. Poniżej ich zasadnicze
pogrupowanie (zgodnie z normą PN-EN 1176):
1. Zakleszczenie głowy i szyi
W czasie zabawy możliwe jest, że głowa i szyja dziecka zostanie zakleszczona w urządzeniu. Może
mieć to poważne konsekwencje, ponieważ nie będzie możliwe, aby dziecko uwolniło się samodzielnie,
co z kolei może doprowadzić do urazów lub śmierci. Norma określa zasady mające na celu
zapobieżenie tego typu wypadkom. Niektóre sytuacje zakleszczenia mogą się zdarzyć na placu zabaw,
ale tylko wówczas, kiedy ryzyko jest starannie oszacowane i wiadomo, że dzieciom nie grozi
niebezpieczeństwo.
2. Zakleszczenie całego ciała lub odzieży
Norma przewiduje także określone wymagania dla urządzeń, dzięki czemu zapobiega się uwięźnięciu
dziecka wewnątrz urządzenia. Dotyczy to na przykład tuneli, które powinny mieć odpowiednią
szerokość.
Elementy ubrań dziecięcych także mogą uwięznąć w niektórych urządzeniach lub w ich częściach.
Może to być przyczyną poważnych konsekwencji dla zdrowia lub życia, na przykład kiedy owinięty
wokół dziecięcej szyi szalik uwięźnie między elementami zjeżdżalni w chwili, gdy dziecko zacznie ześlizgiwać
się w dół. Norma określa zasady, w jaki sposób powinno się zapobiegać takim przypadkom.
3. Zakleszczenie rąk, palców, stóp lub nóg
Norma zaleca również taką konstrukcję urządzeń, aby ich części nie powodowały poważnych urazów.
W szczególności dotyczy to odpowiednio szerokich otworów, podpór dla stóp, uchwytów,
huśtawek czy mostków wiszących oraz innego sprzętu, gdzie łączą się ze sobą elementy ruchome
oraz nieruchome.
4. Upadki
Upadków w czasie zabawy nie da się uniknąć, stąd też norma reguluje i to zagadnienie. Przede
wszystkim ochronę przed upadkami z wysokości powinny zapewniać odpowiednio zastosowane
poręcze, barierki, osłony czy uchwyty.
Norma określa także dodatkowe wymagania, które wskazują na sytuacje, kiedy upadek z wysokości
jest dopuszczalny, bo nie wiąże się z poważnym ryzykiem. W tym celu podane są wskazówki
dotyczące nawierzchni oraz obszaru wokół urządzeń, na którym nie powinno znajdować się żadne
inne urządzenie ani przeszkoda, o które spadające dziecko mogłoby uderzyć.
5. Kolizje
W trakcie zabawy dzieci mogą zderzać się, tak ze sobą nawzajem, jak i z zamontowanymi na placu
urządzeniami. Norma określa wymagania mające na celu minimalizację prawdopodobieństwa, że
do takich kolizji będzie dochodziło. Na przykład siedziska w huśtawkach powinny znajdować się w
odpowiedniej odległości od elementów podtrzymujących konstrukcję, aby nie uderzały o siebie
wzajemnie. Innym z przykładów jest zastosowanie odpowiedniej nawierzchni.
6. Nieodpowiednie wykończenie urządzeń lub wady w konstrukcji
Ostre krawędzie znajdujące się w urządzeniach na placu zabaw to oczywiste i widoczne niebezpieczeństwo,
które powoduje zupełnie niepotrzebne ryzyko. Treść normy wskazuje, w jaki sposób
ograniczać takie zagrożenia.
Kilka szczegółowych wskazówek dotyczących wymogów bezpieczeństwa z normy
PN-EN 1176
Poniższe zestawienie ogólnych wymagań bezpieczeństwa ma zastosowanie do wszystkich urządzeń
znajdujących się na placach zabaw. Należy stwierdzić, że lista nie jest pełna, zaś dla pełnego obrazu zalecamy
przeczytanie pełnej treści norm. Dodatkowo pragniemy zwrócić uwagę, że dla poszczególnych
urządzeń na placach zabaw (huśtawek, zjeżdżalni, karuzeli itd.) istnieją – poza przedstawionymi niżej
– dodatkowe wymogi bezpieczeństwa, które są określane przez kolejne części normy.
Ogólne wymagania bezpieczeństwa
■ Bezpieczeństwo urządzenia, które posiada kilka funkcji (np. kołysze się oraz obraca) powinno
być sprawdzone pod kątem wymogów określonych dla wszystkich jego funkcji.
■ Wielkość urządzeń oraz stopień trudności zabawy na nich powinny być dostosowane do wieku
potencjalnych użytkowników.
■ Ryzyko stwarzane przez urządzenia zawsze powinno być oczywiste.
■ Woda (deszcz) nie powinna się zbierać na urządzeniach, chyba, że sprzęt został w tym celu zaprojektowany.
■ Urządzenia powinny zapewniać dostęp osobom dorosłym.
■ Sprzęt zamknięty (taki jak tunele) dłuższy niż 2 metry powinien zawsze posiadać dwa wejścia,
aby umożliwić ucieczkę.
■ Na placu powinna być tablica informacyjna zawierająca dane o nazwie osoby odpowiedzialnej
za utrzymanie miejsca zabaw. Celowym jest, aby na takiej tablicy wskazać adres placu zabaw i
numery do służb ratunkowych, zaś w pobliżu placu była budka telefoniczna, aby łatwiej można
było wezwać pomoc.
■ Na urządzeniach, które są zainstalowane w podłożu powinien być umieszczony przez producenta
czytelny znak poziomu podstawowego. Wskazuje on wysokość, na jakiej montaż gwarantuje
stabilność sprzętu (znak ten powinien być równy z nawierzchnią lub płaszczyzną zabawy). Oznaczenie
to jest bardzo przydatne również do właściwego utrzymania nawierzchni sypkich oraz
sprawdzenia, czy na skutek zużycia, urządzenia są nadal prawidłowo zamontowane.
■ Urządzenia powinny być oznakowane nazwą i adresem producenta lub upoważnionego przedstawiciela,
numerem kolejnym, pozwalającym na indywidualną identyfi kację (metryczki urządzenia
i roku produkcji) oraz numerem i datą normy, której wymogom odpowiadają (np. EN
1176–1: 2008).
Ochrona przed zakleszczeniami i uderzeniami
■ Przy doborze materiałów i urządzeń należy brać pod uwagę, że w trakcie użytkowania mogą one
zmienić rozmiar, kształt oraz położenie.
■ Nie należy stosować otworów w kształcie litery „V” skierowanych ku dołowi kątem mniejszym
niż 60°.
■ Tunele powinny spełniać wymagania punktu 4.2.7.4. normy PN-EN 1176–1, aby nie doprowadzić
do zakleszczenia dziecka.
■ Nie powinno się stosować łatwo dostępnych dla dzieci otworów na wysokości powyżej 600 mm
nad ziemią (włącznie z ogrodzeniem), które nie przejdą testów wykonywanych za pomocą odpowiednich
próbników badawczych określonych w normie.
■ Otwory w kształcie litery „V” w obszarze lub bezpośrednio przed obszarem wolnym (to jest w
przestrzeni zajmowanej przez dziecko wykonujące ruch wymuszony przez urządzenie np.: w
czasie huśtania się czy kołysania) powinny być tak skonstruowane, aby nie pochwycić włosów
lub odzieży.
■ Wystające elementy urządzeń nie mogą powodować zakleszczenia włosów lub odzieży.
■ Zjeżdżalnie, ślizgi strażackie i dostępne dla użytkowników daszki powinny przejść test dotyczący
zakleszczenia odzieży określony w załączniku D.3. normy PN-EN 1176–1.
■ Na powierzchni, po której dzieci chodzą lub biegają nie może być szczelin większych niż 30
mm, które mogą zakleszczyć stopę (nie dotyczy to powierzchni pochyłych pod kątem większym
niż 45°).
■ Otwory, które w czasie zabawy mogą zmienić kształt lub rozmiar powinny mieć minimalnie średnicę
12 mm, co zapobiegnie zakleszczeniom palców.
■ Szczeliny wewnątrz obszaru wolnego lub jakiekolwiek otwory, których dolna granica znajduje
się powyżej 1 m nad ziemią powinny być albo mniejsze niż 9 mm, albo większe niż 23 mm (szczegółowo
określa to załącznik D.4. do normy PN-EN 1176–1).
■ Liny zamocowane jednym końcem nie mogą mieć kształtu pętli, która mogłaby pochwycić użytkownika.
■ Liny zamocowane po obu końcach nie mogą formować pętli, która nie przejdzie testów wykonywanych
za pomocą odpowiednich próbników.
■ Liny w połączeniu z innymi urządzeniami na placu zabaw nie mogą powodować zagrożeń w postaci
zakleszczenia.
■ Pomiędzy ruchomymi częściami urządzeń lub pomiędzy częściami stałymi oraz ruchomymi powinno
się zachować odpowiednie odległości gwarantujące ochronę przed zmiażdżeniem palców
lub kończyn.
■ Każde urządzenie, którego używanie wiąże się ze zwiększeniem siły upadku (np.: huśtawka, zjeżdżalnia,
karuzela) powinno spełniać dodatkowe kryteria bezpieczeństwa.
■ Jakiekolwiek ciężkie przedmioty (ważące ponad 25 kg), które zwisają ponad użytkownikami muszą
być zawieszone na wysokości co najmniej 40 cm ponad powierzchnią i co najmniej 23 cm od
innych urządzeń (nie dotyczy to huśtawek).
■ Przestrzenie w mostkach pomiędzy częściami zamontowanymi na sztywno oraz ruchomymi nie
powinny być nigdy mniejsze niż 23 cm (także podczas wychylenia).
Ochrona przed upadkami
■ Gdzie jest to możliwe należy sprzęt wyposażyć w barierki oraz uchwyty.
■ Osłony oraz barierki na podestach lub podjazdach powinny zaczynać się od najniższego miejsca.
■ Do wysokości 60 cm nad ziemią nie jest wymagane stosowanie barierek ani osłon.
■ Jeśli urządzenie umożliwia dzieciom zabawę na wysokości powyżej 60 cm należy stosować barierki,
wskazana jest także nawierzchnia amortyzująca upadki.
■ W przypadku, kiedy urządzenia nie są łatwo dostępne dla dzieci a upadek możliwy jest z wysokości
poniżej 1 metra barierki czy osłony nie są wymagane, jednak odpowiednio bezpieczna
nawierzchnia – tak.
■ Sprzęt, który nie jest łatwo dostępny dla dzieci a wysokość upadku z niego wynosi od 1 do 2 metrów
należy wyposażyć w ochronne barierki oraz odpowiednią nawierzchnię.
■ Dla wszystkich urządzeń, w których maksymalna wysokość upadku to więcej niż 2 metry konieczne
jest stosowanie barierek oraz amortyzującej nawierzchni.
■ Tam, gdzie konieczne jest stosowanie poręczy, muszą być one zamontowane na wysokości pomiędzy
60 cm a 85 cm ponad powierzchnią gdzie dziecko stoi w czasie zabawy. Średnica poręczy
zastosowanych w tym przypadku nie powinna być większa niż 60 mm.
■ Kiedy konieczne jest stosowanie osłon, wskazane jest, aby były one zamontowane na wysokości
pomiędzy 60 cm a 85 cm nad powierzchnią stania. Osłony takie powinny w całości otaczać platformę,
poza miejscem przez które się na nią wchodzi lub z niej schodzi. Szerokość wszystkich
wejść na platformę powinna być nie większa niż 50 cm, chyba, że mamy do czynienia z wejściem
ze schodów, rampy, czy mostka, przy czym rozmiar wejścia nie powinien być szerszy niż schody,
rampa czy mostek.
■ Jeśli wymagane jest zamontowanie barierek na urządzeniu łatwo dostępnym dla dzieci, powinny
być one umieszczone na wysokości co najmniej 70 cm. Barierki powinny otaczać całą platformę
zabawy z wyjątkiem miejsca, przez które się na nią wchodzi lub z niej schodzi. Szerokośćkażdego otworu nie może być większa niż 50 cm, chyba, że mamy do czynienia z dodatkową
osłoną zabezpieczającą przed upadkiem z urządzenia.
■ Nie należy umieszczać żadnych pośrednich poręczy czy listew poziomych lub prawie poziomych,
których dzieci mogłyby użyć jako stopni lub uchwytów do wspinania. Szczyty barierki powinny
być tak skonstruowane, aby nie zachęcać dzieci do siadania lub stawania na nich.
■ Jakikolwiek element, który dziecko trzyma zwisając przy tym swobodnie całym ciężarem (w tym
popularne poprzeczki drabinek) powinien mieć średnicę pomiędzy 16 mm a 45 mm.
■ Element, który nie służy do podtrzymywania całego ciężaru ciała dziecka, ale którego przeznaczeniem
jest jedynie chwytanie w celu utrzymania równowagi w trakcie zabawy (różnego rodzaju
poręcze czy barierki) nie powinien mieć średnicy większej niż 60 mm.
■ Szczeble drabinek czy stopnie nie powinny obracać się wokół własnej osi. Powinna być między
nimi zachowana równa odległość (z wyjątkiem miejsca pomiędzy podłożem a pierwszym stopniem
oraz pomiędzy platformą służącą do zabawy a ostatnim stopniem). Szczebelki oraz stopnie
powinny być wypoziomowane (dopuszczalne odchylenie to ±3 mm). Szczeble powinny spełniać
wymagania dotyczące chwytania lub trzymania.
■ Schody powinny mieć osłony lub barierki w zależności od ich wysokości. W przypadku schodów
na wysokości do 1 m można używać osłon zamiast barierek przy czym przestrzeń poniżej osłony
musi być mniejsza niż 60 cm. Osłony i bariery powinny być stosowane od najniższego stopnia
i muszą spełniać wymogi stosowane dla chwytania lub trzymania. Powinny być zastosowane co
najmniej trzy stopnie, które muszą być poziome (dopuszczalne odchylenie ±3 mm), zaś kąty pomiędzy
nimi powinny być równe. Zalecane jest, aby stopnie miały co najmniej 11 cm głębokości
oraz co najmniej 14 cm szerokości. Jeśli schody stosuje się na wysokości ponad 2 m nie powinno
się używać jednego biegu stopni na całej wysokości, ale należy przewidzieć platformę pośrednią
pomiędzy dwoma biegami schodów prowadzącymi do najwyższego miejsca zabaw. Na platformie
pośredniej należy umieścić drugi bieg schodów, obrócony o co najmniej 90° od niższego,
który będzie wiódł do najwyższej platformy zabawy. Platforma pośrednia powinna mieć długość
co najmniej 1 m i być tak szeroka jak schody, które na nią prowadzą.
■ Pochylnie powinny mieć stałe nachylenie pod maksymalnym kątem 38°. Powinny być na nich
stosowane barierki, poręcze lub osłony stosownie do ich wysokości. W przypadku pochylni stosowanych
do 1 m można używać poręczy zamiast barierek o ile przestrzeń poniżej poręczy jest
mniejsza niż 60 cm. Osłony i bariery powinny być stosowane od najniższego miejsca. Pochylnie
powinny być równe na całej swej szerokości (dopuszczalne odchylenie ±3 mm), powinno się także
zastosować specjalne środki, aby utrudnić przypadkowe pośliźnięcie się.
■ Jeśli na platformie znajduje się wejście na stromy element o kącie nachylenia powyżej 45°, wówczas
maksymalna szerokość barierki powinna wynosić 1,2 m. dla urządzeń łatwo dostępnych dla
dzieci maksymalna szerokość otwartej przestrzeni w barierkach nie może być większa niż 50 cm
a wysokość podestu nie może przekraczać 2 m.
■ Liny zamocowane jednym końcem powinny mieć średnicę pomiędzy 25 mm a 45 mm.
■ Liny zamocowane na obu końcach powinny mieć średnicę pomiędzy 16 mm a 45 mm.
■ Należy uzupełniać nawierzchnię sypką, zwracając szczególną uwagę na zagłębienia, które robią
się np.: pod huśtawkami, na końcach ześlizgów, czy wokół karuzel.
■ Uszkodzone nawierzchnie syntetyczne należy bezzwłocznie naprawiać.
Ochrona przed kolizjami
■ W szczególności polecamy przeczytanie normy w części dotyczącej urządzeń z wymuszoną siłą
oraz zagadnień obszarów wolnych oraz wysokości upadku.
■ Obszar wolny (czyli przestrzeń, którą zajmuje dziecko bawiące się na urządzeniu i wykonujące
ruch wymuszony przez to urządzenie), co do zasady, nie może pokrywać się z innymi obszarami
czy z obszarem upadku (nie dotyczy to jednak urządzeń, składających się z kilku elementów stanowiących
jedną całość).
27
■ W obszarze wolnym nie powinno być żadnych przeszkód, które mogą uderzyć w użytkownika
lub w które użytkownik może uderzyć w czasie ruchu, choć części urządzeń, które składają się
lub podnoszą samego użytkownika są dozwolone.
■ Ścieżki na placu zabaw nie powinny być wytyczone na obszarze wolnym.
■ W trakcie zabawy na urządzeniu i w jego najbliższym otoczeniu użytkownik nie powinien się
zderzyć z niespodziewanymi przeszkodami, które mogłyby spowodować urazy.
■ Liny podwieszane o długości 1–2 metrów zamocowane na jednym końcu powinny być oddalone
o co najmniej 600 mm od innych zamontowanych urządzeń i o co najmniej 900 mm od urządzeń
kołyszących (w tym także innych lin). Nie jest wskazane umożliwianie dzieciom samodzielnego
łączenia huśtawek lub innych urządzeń kołyszących z linami.
■ Liny podwieszane o długości 2–4 m powinny być oddalone o co najmniej 1 m od innych urządzeń.
■ Wysokość swobodnego upadku nie może przekroczyć 3 m (szczegółowe wyliczenia zawarte są
w punkcie 4.2.8.1. normy PN-EN 1176–1). O strefi e bezpieczeństwa można przeczytać wcześniej.
■ W obszarze upadku nie mogą znaleźć się żadne przeszkody, na które użytkownik mógłby spaść
lub się o nie uderzyć, choć są pewne wyjątki dotyczące:
– części przylegających, o ile różnica w wysokości swobodnego upadku jest mniejsza niż 600
mm,
– części, które przenoszą wagę użytkownika albo zawierają w sobie użytkownika czy pomagają
użytkownikowi zachować równowagę,
– części urządzeń o nachyleniu większym niż 60° i mniejszym niż 90° (wówczas żadna amortyzacja
nie jest potrzebna).
■ Wysokość swobodnego upadku dotycząca przylegających platform umieszczonych na wysokości
powyżej 1 m – niższa platforma powinna być wyposażona w bezpieczną nawierzchnię.
■ Dla swobodnego upadku z urządzeń nie wyższych niż 600 mm można stosować twarde nawierzchnie.
W przypadku wyższych urządzeń albo, kiedy mamy do czynienia z urządzeniami,
które są wprawiane w ruch przez same dzieci (huśtawki, karuzele) bezpieczna nawierzchnia jest
zawsze niezbędna.
■ Zgodnie z normami trawa jest dopuszczalna do stosowania na placach zabaw dla wysokości
upadku do 1 m.
■ Równoważnie (o masie 25 kg i więcej) powinny być umieszczone na wysokości co najmniej
400 mm do podłoża. Powinny mieć ograniczenia w ruchu do 100 mm oraz nie mogą uderzać
w elementy, które je podtrzymują. Od tych ostatnich równoważnia powinna być oddalona o co
najmniej 230 mm.
Ochrona przed nieodpowiednim wykończeniem lub wadami w konstrukcji
■ Materiały użyte w konstrukcji powinny być zgodne z normami oraz wytrzymałe na warunki pogodowe
i klimatyczne.
■ Powierzchnie urządzeń nie mogą wydzielać toksyn.
■ Na nawierzchni nie wolno stosować materiałów odblaskowych.
■ Należy stosować się do przepisów w zakresie budownictwa.
■ Materiały drewniane powinny być chronione przed butwieniem (więcej informacji zawarto
w punkcie 4.1.3. normy PN-EN 1176–1). Tylko drewno, które nie rozszczepia się i nie kruszy jest
dozwolone.
■ Elementy metalowe powinny być chronione przed korozją. Należy stosować specjalne, nietoksyczne
pokrycia antykorozyjne.
■ Tworzywa laminowane, których używa się do produkcji zjeżdżalni powinny być odpowiednio
hartowane, aby na skutek zużycia nie doszło do kontaktu ciała dzieci z włóknem szklanym, które
znajduje się pod pokrywą z laminatu.
■ Niedozwolone jest stosowanie niebezpiecznych substancji takich jak: azbest, ołów, formaldehyd,
smary, smoła, karbolineum, polichlorek dwufenylu.
28
■ Należy zapewnić bezpieczeństwo całości urządzeń w zgodzie z normami.
■ Wszystkie materiały użyte w urządzeniach nie powinny się łuszczyć czy odpryskiwać.
■ Wystające gwoździe, nity, śruby, nakrętki, ostre zakończenia drutów czy lin nie są dopuszczalne.
Chropowate nawierzchnie nie powinny stwarzać zagrożeń.
■ Dostępne narożniki czy krawędzie muszą być zaokrąglone o minimalnym promieniu 3 mm.
■ Połączenia powinny być zabezpieczone w ten sposób, aby nie mogły zostać rozłączone.
Nie mogą się także obluzować na skutek użycia lub wysychania drewnianych elementów.
■ Elementy, które szybko się zużywają powinny być dostępne na tyle, aby nie mogły być wymienione.
Jednocześnie muszą być zabezpieczone przed domorosłymi majsterkowiczami.
■ Liny stalowe nie powinny być naciągnięte i powinny być chronione przed korozją (szczegóły
zawiera punkt 4.2.12. normy PN-EN 1176–1).
■ Łańcuchy powinny spełniać wymogi normy międzynarodowej ISO 1834. Maksymalne otwory
w ogniwach w każdym kierunku to 8,6 mm, o ile nie mamy do czynienia ze złączeniami, wówczas
otwory powinny mieć mniej niż 8,6 mm lub więcej niż 12 mm. Często cały łańcuch spełnia wymogi
oprócz ostatniego ogniwa, które jest przymocowane do huśtawki w taki sposób, że otwory
mają niedozwolony wymiar pomiędzy 8,6 mm a 12 mm.
■ Fundamenty powinny spełniać wymogi normy określone w punkcie 4.2.14 normy PN-EN 1176–1
(m.in. cokoły, w zależności od sytuacji, powinny sięgać 400 mm lub 200 mm poniżej powierzchni
zabawy
Archgoods.eu jest regionalnym przedstawicielem firmy Kompan – największęgo producenta placów zabaw w Europie oraz lidera w zakresie bezpieczeństwa placów zabaw. Bezpieczne place zabaw – projektowanie w oparciu o doświadczenie i wiedzę naszych specjalistów ułatwi zaprojektować funkcjonalny, bezpieczny i atrakcyjny plac zabaw.
Pełna oferta produktowa dostepna jest na stronie: www.pl.kompan.com
AUTORZY:
David Yearley
Królewskie Towarzystwo Zapobiegania Wypadkom
Royal Society for the Preventiion of Accidents – RoSPA
Dominik Berliński
Centrum Kontroli Placów Zabaw
Niniejsza publikacja została sfi nansowana dzięki wsparciu fi nansowemu Wspólnoty Europejskiej
w ramach wspólnego działania Bezpieczne place zabaw
(umowa dotacji Nr 17.020200/07/472840).
Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za treść zawartych w niej informacji.
Niniejsza publikacja może być bez zezwolenia powielana i publikowana w części bądź całości.
W przypadku wykorzystania zawartych w niej informacji
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uprzejmie prosi o powiadomienie
o sposobie wykorzystania publikacji:
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Departament Nadzoru Rynku
pl. Powstańców Warszawy 1
00–950 Warszawa
E‑mail: dnr@uokik.gov.pl