CZ. 3. PROJEKTOWANIE
Kilka uwag ogólny
Bezpieczne place zabaw — projektowanie rozpoczynamy od prac nad zagospodarowaniem terenu. Zbyt często bierze się pod uwagę wyłącznie urządzenia, jakie zostaną tam zainstalowane. Tymczasem najważniejszy jest po prostu dobry pomysł. Skorzystajmy z tego, co zaoferowała natura: uwzględnijmy w projekcie istniejącą roślinność, ukształtowanie terenu, podłoże. Wszystko to, wraz ze sprzętem, powinno komponować się w jedną całość. Pamiętajmy, że drzewa, krzewy i rzeźba terenu dają dziecięcej wyobraźni możliwości niejednokrotnie większe, niż huśtawka oraz zjeżdżalnia postawione na pustym placu. Atrakcyjne miejsce to zresztą nie tylko frajda dla dzieci, ale także zachęta dla rodziców, aby dłużej przebywali na placu zabaw, nie tylko zajmując się bawiącymi, ale również sami korzystając z odpoczynku. Same urządzenia to jednak nie wszystko. Bezpieczne nawierzchnie, w szczególności wykonane z materiałów syntetycznych są z reguły bardzo kosztowne i czasem pochłaniają więcej funduszy niż całe wyposażenie placu. Warto jednak odnotować, że odpowiednim podłożem amortyzującym upadki z wysokości do 1 metra równie dobrze może być zadbana darń (przy czym może być to inaczej określane w różnych krajach, biorąc pod uwagę lokalne warunki klimatyczne, np.: mroźne zimy, suche i gorące lata). W przypadku urządzeń o wysokości poniżej 1 metra na ogół każda nawierzchnia, może być bezpieczna dla użytkowników, oczywiście pod warunkiem, że jest dobrze utrzymana. Z reguły, z niskich urządzeń korzystają bardzo małe dzieci, wówczas wskazane jest, aby sprzęt dla nich znajdował się w wydzielonej części placu, aby utrudnić korzystanie z urządzeń, które nie są przeznaczone dla maluchów a także uniknąć dewastacji przez starsze dzieci. Oceniając atrakcyjność oraz ryzyko sprzętów zamontowanych w takim kąciku dla najmłodszych spędźmy trochę czasu na placu zabaw poruszając się na kolanach, aby zobaczyć, że upadek z 1 metra może być dość groźny. Nie zapomnijmy o zapewnieniu na placu cienia, w szczególności w tej części gdzie bawią się najmniejsze dzieci. Najtańszy cień zaoferują nam odpowiednio zasadzone drzewa.Ławki
Projektując miejsca zabaw weźmy pod uwagę, że służą one najmłodszym do gier i zabaw. Rodzicom odbywają tu niejednokrotnie spotkania sąsiedzkie i są miejscem odpoczynku dla całej lokalnej społeczności. Zaplanujmy zatem miejsca na ławki, czy inne siedziska. Powinny one być tak umiejscowione, aby siedząc można było objąć wzrokiem maksymalnie duży obszar placu. Jeśli w pobliżu jest ruchliwa ulica, to siedząc na ławkach powinna być możliwość przyglądania się tym dzieciom, które bawią się w najbardziej ryzykownych miejscach, w szczególności przy wejściach na plac. Siedzenia nie powinny być za blisko ogrodzenia, aby nie wykorzystywano ich do skakania z oparcia ławki na lub przez płot (zachowajmy tu odległość 1 metra). Przed ławką powinniśmy zapewnić twarde podłoże.Kosze na śmieci
Śmietniki to wymóg niezbędny, aby zachować miejsca zabaw w ładzie i porządku. Unikajmy umieszczania koszy w odległości od 2 do 3 metrów od ławek oraz wejść, aby nie były wykorzystywane do zabawy. Dodatkowo, śmietniki tuż przy ławkach lub wejściach mogą dodatkowo narażać użytkowników placu na ataki owadów. Kosze powinny być dobrze przytwierdzone do podłoża i wskazane jest, aby posiadały mechanizm umożliwiający ich opróżnianie tylko przez osoby upoważnione przez administratora. Psie toalety nie powinny być lokalizowane w pobliżu miejsc zabaw. Ogrodzenie Ogrodzenie na placu zabaw przede wszystkim utrudnia wstęp zwierzętom i ochrania małe dzieci przed niebezpieczeństwem. Jeśli psy lub ruch samochodowy czy rowerowy w naszej okolicy nie są problemem można się zastanowić czy płot faktycznie jest niezbędny. Weźmy jednak pod uwagę i to, że ogrodzenie daje dzieciom wrażenie, że są na „swoim” terenie, gdzie nic im nie grozi, ponieważ są oddzielone od okolicy. Warto wiedzieć, że nie wszystkie typy ogrodzeń nadają się do zastosowania na placu zabaw, jeśli jednak stwierdzimy, że jest on potrzebny – nie żałujmy na ten cel pieniędzy. Dostosujmy ogrodzenie do rejonu, w którym znajduje się plac. Jeśli miejsce rekreacji znajduje się na obszarach wiejskich lub w lesie, to zastosowanie metalowego płotu może nie być najlepszym pomysłem. Co innego, kiedy plac zabaw umieszczony jest na osiedlu, gdzie należy liczyć się z wandalizmem. Bez względu na rodzaj ogrodzenia, jakie zastosujemy, nie powinno ono narażać dzieci na niebezpieczeństwa. Rekomendowane jest przy tym skorzystanie z normy PN-EN 1176, która zawiera pomocne wskazówki na ten temat. Ogrodzenia powinny być postawione w zgodzie z obowiązującymi w tym zakresie normami, prawem i lokalnymi zwyczajami, przy czym rekomendowana ich wysokość to 1 metr. W trakcie projektowania placu zabaw należy rozważyć, czy nie są też konieczne innego rodzaju ogrodzenia, a nie tylko płoty, warto przy tym wziąć pod uwagę następujące kwestie: 1. sprawdźmy elastyczność elementów, z których wytworzone jest ogrodzenie (sztywne sztachety mogą nie być odpowiednie w miejscach nachylonych, bo mogą się niebezpieczne osuwać a zbiegając z górki dzieci mogą się o nie potknąć), 2. oceńmy zabezpieczenie krawędzi ogrodzenia (czy są np. zaokrąglone i odpowiednio wykończone), 3. ustalmy, czy nie ma możliwości uwięźnięcia dziecka w przestrzeniach lub otworach znajdujących się w ogrodzeniu, 4. zwróćmy uwagę na występujące w ogrodzeniu ostre krawędzie lub chropowate elementy (nie powinno się używać drutu kolczastego lub ostro zakończonych prętów), 5. sprawdźmy wytrzymałość materiałów na możliwy wandalizm, warunki pogodowe czy sposób, w jaki dzieci mogą korzystać z ogrodzenia, 6. zapytajmy producentów o rodzaj substancji, jakiej użyli do wykończenia ogrodzenia, np.: impregnaty drewna lub środki służące galwanizacji metalu, 7. oceńmy jakość materiałów (jako zasadę przyjmijmy, żeby wybierać ogrodzenia najlepszej jakości, w ten sposób ograniczymy konieczność częstych napraw i wysokich kosztów). Kiedy ogrodzenie zostanie już zamontowane, w trakcie jego konserwacji dbajmy o bezpieczeństwo użytkowników w sposób szczególny zwracając uwagę na: 1. zniszczenia, które mogą się pojawić wskutek nieodpowiedniego rozmiaru oczek w siatkach ogrodzeniowych lub niewłaściwego mocowania, 2. brak bezpiecznego wykończenia górnej części lub krawędzi płotu (może to być groźne w związku z tym, że dzieci wspinają się na ogrodzenia), 3. łatwo dostępne dla dzieci gwoździe lub nity, które mogą się pojawić na skutek niszczenia przez wandali drewnianych sztachet, 4. to, czy przy usuwaniu ogrodzeń nie pozostały po rozbiórce elementy mocowania, 5. zachowanie odpowiedniej odległości pomiędzy fi larkami, poręczami lub barierkami a innymi elementami ogrodzenia, 6. odpowiedni montaż ogrodzeń.Wejścia na plac zabaw
Nawet na najbardziej bezpiecznym placu zabaw może dojść do wypadku, stąd też konieczne jest, by pojazdy służb ratunkowych mogły swobodnie wjechać na teren i to w miarę jak najbliżej miejsca wypadku. Bramka lub furtka o szerokości co najmniej 2,15 m powinna wystarczyć, aby ambulans nie miał kłopotów z wjazdem. Jeśli plac zabaw jest zwykle zamykany, konieczne jest umieszczenie w widocznym miejscu informacji, w jaki sposób może być otwarty oraz gdzie znajdują się klucze do bramy. Nie tylko zresztą samo wejście powinno być dostępne. Należy pamiętać o podłożu, na którym karetka pogotowia mogłaby ewentualnie bezpiecznie zaparkować. Tam gdzie nie dotrze karetka wykorzystywane są nosze na kółkach. Zwróćmy uwagę, że bez pacjenta ważą one ok. 60 kg. Przewiezienie poszkodowanego z miejsca wypadku jest czasem znacznie utrudnione, zwłaszcza, kiedy podłoże placu zabaw jest grząskie, a pamiętajmy, że przy ratowaniu życia ludzkiego liczy się każda sekunda. Aby ułatwić transport pacjenta niezbędne może być wówczas wykonanie prowizorycznych ramp czy podjazdów. Ogrodzenie i związane z nim wejścia oraz bramki nie tylko są konieczne w celu zapewnienia bezpieczeństwa dzieciom, czy uniemożliwiania wstępu zwierzętom. Takie elementy utrudniają także wstęp osobom chcącym wprowadzić na plac zabaw motocykle itp. Umiejscowienie bramek wejściowych jest bardzo istotne. Po pierwsze – konieczne jest wzięcie pod uwagę kierunku, z którego dzieci zwykle wchodzą na teren (pamiętajmy, że prędzej wejdą one przez płot, niż skorzystają z nieodpowiednio usytuowanej furtki). Pomogą nam w tym wydeptane ścieżki, którymi dzieci chodzą na plac zabaw. Po drugie – starajmy się nie umieszczać wejść w pobliżu ruchliwej ulicy czy otwartej wody. Po trzecie – jeśli to możliwe – należy unikać umieszczania wejść na pagórku. Po czwarte – ważne jest, aby bramki nie kolidowały z miejscami zabaw. Bardzo wiele wypadków zdarza się wówczas, kiedy huśtające się dziecko uderzy w otwierająca się właśnie bramkę wejściową. Wejścia na plac zabaw powinny mieć co najmniej 1 metr szerokości, aby umożliwić swobodny wjazd osób na wózkach inwalidzkich. Nie powinno być też żadnych przeszkód, które utrudniałyby taki wjazd. O ile nie wiąże się to z niebezpieczeństwem, bramki wejściowe powinny otwierać się na zewnątrz (czyli wchodząc na plac dziecko powinno pociągnąć za klamkę i pchnąć, aby plac opuścić). Taka zasada wynika nie tylko z przepisów przeciwpożarowych (uciekając łatwiej jest bowiem pchnąć furtkę), ale także z uwagi na fakt, że zwierzętom trudniej jest w ten sposób wejść na teren. Jeśli zamontowany jest mechanizm samozamykający, to nie powinien on zamykać się szybciej, niż po pięciu sekundach, aby umożliwić wjazd osobom na wózkach inwalidzkich i nie uderzyć dziecka, które wchodzi na plac zabaw. Mechanizm samozamykający jest polecany w szczególności z uwagi na bezpieczeństwo obszaru, na którym bawią się dzieci. Oczywiście mogą zostać zastosowane różne metody służące zamykaniu bram (od prostej sprężyny do bardziej wymyślnych), przy czym droższe urządzenia są później zwykle tańsze w eksploatacji. Wskazane jest, aby na placu zabaw były także szersze bramy serwisowe służące np. do wjazdu maszyn ogrodniczych lub innego sprzętu. Bramy te powinny być zamknięte, kiedy nie są używane. Innym z rodzajów wejść są kołowrotki lub podobne urządzenia. Przed ich zamontowaniem należy ocenić, czy umożliwią wjazd ekipy ratunkowej z noszami lub osobom na wózkach inwalidzkich. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, kiedy jest to jedyne wejście na plac. Warto się zastanowić, czy nie umieścić ławek w pobliżu wejść na plac zabaw. Dzięki temu rodzice mogą łatwiej i szybciej przeciwdziałać, kiedy ktoś niepowołany chciałby wejść na plac zabaw, czy też reagować na zachowania dzieci, które nierozważnie wybiegałyby z placu. Przy bramach wejściowych nie powinno być miejsc, które narażają dzieci na zakleszczenie palców lub inne podobne niebezpieczeństwa. Oznacza to, że należy zachować minimalną przestrzeń 12 mm pomiędzy bramką (furtką) a fi larkiem czy słupkiem i to po obu stronach bramki (wokół palika). Przez cały czas kiedy bramka się otwiera lub zamyka przestrzeń ta nie powinna się zmniejszać. Dopuszczalne jest zamontowanie specjalnej podkładki, która zatrzyma otwierające się drzwi. Zatrzymywacz taki powinien mieć grubość co najmniej 12 mm i powinien być umieszczony nie przy dolnej krawędzi drzwi, ale na wysokości co najmniej 700 mm powyżej nawierzchni, aby w czasie zabawy dzieci się o niego nie potknęły. Pod bramką należy zapewnić wolną przestrzeń o szerokości od 60 mm do 110 mm, co ograniczy ryzyko urazów stóp. Podłoże w tym miejscu powinno być utwardzone, aby wolna przestrzeń nie ulegała zmianom w związku z tym, że wchodzące i wychodzące dzieci nierzadko wymiatają stopami sypką nawierzchnię. Utwardzenie podłoża zaleca się nie tylko pod furtką, ale również w odległości co najmniej 1 metra z każdej strony bramki. Wszystkie krawędzie furtki powinny być zaokrąglone i nie powinno być na nich ostrych kantów, o które dzieci mogłyby się zranić. Jeśli w furtce zainstalowano klamkę lub zasuwę, dziecko powinno móc ją otworzyć z obu stron. Nie powinno się stosować haczyków dłuższych niż 25 mm a wszelkie zaczepy do haczyków i same haczyki muszą być wygładzone na końcach – pamiętajmy, że zwykle znajdują one na wysokości oczu małego dziecka. Jeśli bramka jest ciężka, wskazane jest, aby zastosować mechanizm, który uniemożliwi automatyczne zamykanie się (patrz: powyższe uwagi na temat czasu zamykania się bramki). Duże bramy wejściowe wymagają wytrzymałych zawiasów oraz dobrego posadowienia. Konieczne będzie także zastosowanie odpowiednio mocnych haczyków i innych elementów zabezpieczających. Jeśli stosowane są przeszkody dla psów w postaci np.: belek czy potykaczy – powinny być one odpowiednio zabezpieczone, ponieważ dzieci mogą je usuwać lub przenosić.Archgoods.eu jest regionalnym przedstawicielem firmy Kompan – największęgo producenta placów zabaw w Europie oraz lidera w zakresie bezpieczeństwa placów zabaw. Bezpieczne place zabaw — projektowanie w oparciu o swoje doświadczenie i wiedzę naszych specjalistów ułatwi zaprojektować funkcjonalny, bezpieczny i atrakcyjny plac zabaw. Pełna oferta produktowa dostepna jest na stronie: www.pl.kompan.com